I 1916 sprang røyr 4 i bakkant av sjølve stasjonen. Vatnet sprengde seg opp gjennom første, andre og tredje etasje i instrumenteringsanlegget på baksida av maskinsalen. Magnetklapplukene på toppen av røyr 3 og 4 gjekk att og vatnet blei stengt av. Spjeldet datt ned og stengde momentant, for straumen i vatnet i fordelingsbassenget blei så voldsom at wiren på heisspjeldet sleit av. Etter planlagt sikkerheitsprosedyre skulle magnetlukene vorte stengt med elektrisitet. Men på grunn av kortslutning i stasjonen, virka ikkje det elektriske anlegget. Det var derfor eit hell i uhellet at wirane på lukene rauk.
Etter kvar som røyret blei tømt for vatn, skulle sikkerheitsventilar ha sørga for at røyra blei fyllt med luft. Men dette fungerte ikkje tilfredstillande i røyr 3 og dermed oppsto det eit så kraftig vakum eller undertrykk at røyret klappa saman frå knekkpunkt 1 til 3. Det kraftige metallet i røyret hadde altså tålt trykket i vatnet innanfrå, mens mangelen på normalt lufttrykk trykte røyret saman då det pluseleg blei tomt. Dei andre røyrleidningane greidde seg bra.
Inne i anlegget kortslutta magnetiseringssamleskinnen av vassmengdene som trengde inn. Magnetiseringsgeneratoren misste spenningen og dei store generatorane blei straumlause. Det blei då uråd å få utøyst magnetlukene på Lilletop, så det var eigentleg flaks at wiren på heisspjeldet sleit. Det redda situasjonen.
Den direkta årsaka til uhellet var ei mindre kortslutting i Carbidfabrikken i Odda. Hovudbrytaren i carbidfabrikken kobla ut som den skulle, så fabrikken blei ikkje belasta skaden. Når straumleveringa til carbidfabrikken plutseleg blei kutta utan forvarsel, oppsto problemet. Trykket i røyr 4 steig enormt. Røyret sprang i sveisen på den staden der avgreiningsrøyret til turbin 10 er påsveisa, altså heilt nede i stasjonen. Godset var berre på 7 – 10 millimeter på det 10 centimeter svake punktet. Men røyret blei flerra opp ca 4 – 5 meter, så det fossa ut store vassmengder under høgt trykk. Det forklarar at trappa frå brettet blei øydelagd og forvrengt. Midt oppe i det heile klarte likevel mannskapet å halda straumforsyninga i gang frå andre maskiner i stasjonen. Også karbidfabrikken fekk straum før dei varme massane i smelteovnen stivna, så dei unngjekk driftsstans.
Under reparasjonsarbeidet tre dagar etter røyrbrotet blei det alvorleg dramatikk. Då maskinist Karl Haldorsen nesten var ferdig med å skru igjen ein hovudventil for å stoppa magnetiseringsgenerator 2, rauk ventilloket heilt av og vasstråla sto ut frå eit 25 centimeter stort hol i røyret. Dette medførte ei voldsom vassføring og vatnet sto ut over samtlege av dei små generatorane og fyllte opp golvet rundt maskinene. Desse var i full drift. Men ein fekk situasjonen under kontroll ved å stenga stoppeventilen bak i fordelingsrommet som og blir kalla ”røyrkjellaren” i dag.
Maskinist Haldorsen derimot gjekk det gale med. Han blei trefft av den voldsomme vass-stråla og slengt mot ein turbin slik at han fekk brot på hjerneskallen. Dei andre i stasjonen var opptekne med å stenga og visste ikkje dette før dei straks etter gjekk i gang med oppryddingsarbeidet i maskinsalen. Dei fann då Haldorsen liggjande i vatnet utan pust og dei gjekk i gang med livredding. Doktoren kom frå Odda. Det var litt is på fjorden, så dei måtte beordre den kraftige dampbåten utover. Haldorsen blei frakta til sjukestova i Odda. Men livet sto ikkje til å redda og han døydde etter 3 timar på grunn av skadane.
I folks minne og på folkemunne har det festa seg ei oppfatting av at Haldorsen døydde under sjølve røyrbrotet, men driftsrapporten frå 4. mars 1916 farmstiller dette annleis, slik forteljinga er gjeven att her.
Add a comment or suggest edits
To publish a public comment on the object, select «Leave a comment». To send an inquiry directly to the museum, select «Send an inquiry».