Travelling around

Dei tok seg fram på vegar, til skogs, over fjell og vatn. På ski, på hest, i båt og til fots. I mellomalderen bygde dei herberge og kyrkje for reisande over fjellet. Skysstasjonen Nystøga på Filefjell er nemnd fyrste gong i kjeldene i 1627.

Med kongevegen mellom aust og vest auka trafikken med reisande embetsmenn, kunstnarar og skreppekarar. Seinare kom turistane, komponistane og fotografane.

Fjellet var rikt på ressursar. Jakt og fiske gav mat til svoltne ungemagar og kjøpevillige byfolk. Geværet i blått har tilhøyrt Martinius Haugen (1822–1885) frå Volbu. Han skal ha skote seks bjørnar og 30 elgar. To av skia kjem frå Vang og høyrer til den samiske kulturen i Valdres.

Ein storkar i bjørnepels, og ein køyregut på meiane med trøye, brok, fetsko, puttisar, bellingar, vottar og lue. Hesten ber sal og eit dekken i hundeskinn. Bogtre og høvre har ranker og fabeldyr. Dei visste å gjera seg flid med detaljane før.

Ola Hermundsson Berge (1768–1825) frå Reinli sette varige spor – i kyrkjer, heimar og nye generasjonar av målarar. Utanom det han måla i kyrkjene, veit vi om minst 150 andre arbeid. Berge gjekk truleg aldri i lære hjå Aadnes. Mykje tyder likevel på at han har vore inspirert av han, og at han tilpassa Aadnes sin målarstil til det som kom til å bli kjent som rosemåling i Valdres.

Berge blanda stilar og skapte noko nytt. Meir enn akantusranka, som breidde om seg i dei andre dalstroka, sette Berge blomane i sentrum for målinga. På ein leiken og nyskapande måte blanda han lette, elegante og fleirfarga valdresblomar med kineseri frå framande austlege landskap.

Collapse text