Stabelbygningen

History

• • Frå ny førar til Bagn Bygdesamling (2020):

    "Presten Hans Jacob Stabel bygde prestegarden i Bagn for eigne midlar i 1808-10. Hovudhuset i prestegarden var både prestekontor og privatbustad for presten med familie, og i same hus budde òg det ofte både ei husjomfru, ei eller fleire tenestjenter, ei guvernante og ofte òg nære slektningar av presteparet. Ved sidan av stod denne bygningen, som tente som storkjøkken og bustad for forpaktarpar og tenestefolk som arbeidde med gardsdrifta i prestegarden. Forpaktarbustaden vart flytt til bygdesamlinga i 1971/72. Under flyttinga vart det gjort ein del endringar innvendig slik at det kunne tene som møtelokale og utstillingsbygg. I nokre år vart huset òg nytta som kontor for bygdesamlinga. Bygningen inneheld i dag mellom anna landhandel og skreddar-, skomakar-, bokbindar- og urmakarverkstader."

    Frå føraren til Bagn Bygdesamling "Eit gløtt av gamletida" (2000), s. 31-32:

    "Forpaktarbolig og storkjøkken. Bygning frå Bagn Prestegard, bygt i 1808. Presten Hans Jacob Stabel (1769-1836) kom til Bagn i 1806. Det var han som fekk bygt opp Bagn Prestegard, så difor blir bygningen kalla "Stabelbygningen". I styremøte den 6. januar 1970 vedtok styret å overta Stabelbygningen. Kontrakt på overdragninga var då godkjent av departementet, og det var forventa at det ville bli gitt dispensasjon frå Statens Vegvesen vedr. avstand til E-68. Plassen og tomta var planert med bulldosar av Ola Solheim. Kostnaden med flyttinga vart begrensa til kr. 51.660,- Det forventa tilskotet vart ikkje gitt før i 1973, så det vart ei periode med vanskeleg økonomi og arbeidet med oppattsettinga vart stoppa i ei periode. Andreas Sæteren leia arbeidet med flyttinga. Kristian Brenden var med på muringa av grunnmuren, elles vart bygningsarbeidet utført av Olav Nybråten, Andreas Storbråten og Ola Storbråten."

    Om presten Hans Jacob Stabel (1769-1836):

    Stabel var frå Onsøy. Han var i Valdres frå 1799 til 1822. Fyrst som residerende kapellan i Slidre, og frå 1806 som sokneprest i Sør-Aurdal og seinare prost i Valdres og Toten prosti. Aurdal prestegjeld vart i 1805/1806 delt i to, og Stabel vart første sokneprest i den sørre delen av det gamle prestegjeldet. Først budde han eit par år i den gamle kapellangarden Håe (Hådem) i Nord-Aurdal, medan han bygde opp ein prestegard i Bagn. Han brukte eigen formue til å bygge nye hus og forbetre jordvegen, noko han oppgitt skriv om i kallsboka (sjå O.K. Ødegaards bok om Valdrespresta frå 1917). Stabel var medlem av riksforsamlinga på Eidsvoll i 1814, der han representerte Christians Amt.

    Stabel bygde ny prestegard i Sør-Aurdal i 1810. Hovudbygningen og fleire uthus vart freda av Riksantikvaren i 1991. Hovudbygningen har fleire gamle, store empirevindauge. Forpaktarboligen i Prestegarden vart bygd før dei andre husa, og han vart flytt til Bagn Bygdesamling i 1972.

    Gard og bygd side 120-121:

    "Sør-Aurdal prestegard: I 1809 var synfaring på husa på eigedomane som var innkjøpte til prestegard: Husa var 1. Ein bygning med stugu og to kammers i fyrste høgda og eit kammers og to loft i andre. Bygningen var svært gamal, og vart ikkje betre av å rivast får å setjast opp på nytt. Sokneprest Stabel opplyste at han hadde måtta gjera ein del naudsynlege forbetringar på huset for å få husvere til seg og familien. (...) Hovudbygningen i taksten frå 1809 er rimelegvis den såkalla "Stabelbygningen", som var forpaktarbygning før han vart flytta til Bagn Bygdesamling." Ut frå dette er alderen på bygningen noko uklar...

    I lista over "relaterte objekt" finn ein fleire eldre bilete av bygningen.

  • Oppføring - 1808 (Usikker)

  • Flytting - 1971 — 1972

Relation

Classification

• • Bygninger OU 340

References

• • Litteraturreferanse Gjermundsen, Jon Ola: Gard og bygd i Sør-Aurdal. B : Kyrkjebjørgo, Øystre Bagn, Leirskogen, Dølve og Hølera, s. 417 1988
  • Litteraturreferanse Ødegaard, O.K.: Valdrespresta. Valdres historielag. S. 110 ff.
  • Litteraturreferanse Gjermundsen, Jon Ola: Gard og bygd i Sør-Aurdal. B : Kyrkjebjørgo, Øystre Bagn, Leirskogen, Dølve og Hølera, s. 120-121

License information

• License Contact owner for more information

Metadata

• Identifier BB.014
• Part of collection Bagn Bygdesamling
• Owner of collection Valdresmusea
• Institution Bagn Bygdesamling
• Date published May 12, 2020
• Date updated May 12, 2020
• DIMU-CODE 021058597563
• UUID B7F530CB-5059-47E3-B90B-304200DD8D53