Tømra bygning (1 rom) med bindingsverk i "døra" (gangen)
Utvendig supanel. Stabbar av stein. Torvtak.
Vindu i gavlvegg.
Hovudrommet har ei omlag kvadratisk golvflate. På høgre s ...
Tømra bygning (1 rom) med bindingsverk i "døra" (gangen)
Utvendig supanel. Stabbar av stein. Torvtak.
Vindu i gavlvegg.
Hovudrommet har ei omlag kvadratisk golvflate. På høgre side er det fem kornbingar.
Dekormåla på innsida, limfargar, truleg 1600-tals.
I venstre hjørne nærast døra er det det spor etter ei grue (Dette feltet er ikkje måla).
Døropninga har på kvar side ei bogeforma utviding (gjort for å få tønner ut?)
Døra har spor etter dekormåling. I øvre kanten av døra står "Herren din Gud bevare din Indgangog Udgang til eveig tid".
På øvste åken på døra står "1603 IM"
På andre sida av døra står "Herren din Gud er en nidkjær Gud".
På sørveggen innanfor kornbingane står "Margreth".
Spor i veggane viser ombyggningar, utskifting av bord og felt utan måling. I det umåla feltet i det eine hjørnet er det spor etter ei grue.
I tak og gavl er det måla blomster i raudt og svart mot kvit botn. På veggane er det måla søyler og boger med bladkransar inne i bogane. Der er også ei frise/band med grøne trekruner mot kvit botn, fulgar og dyr.
Dekormålinga kan delast inn i tre grupper etter stil/motiv:
- Klassisistisk arkitekturmotiv, søyler med boge over
Brukar på Tystad i 1602-1625 var Peder Jensson Tystad, i 1602-1625. Han var frå Vik i Stryn. Faren heitte Jens Pederson og mora Margrete Andersdotter (sjå inskripsjonar).
Iflg. tradisjonen kom stabburet - på ukjend tidspunkt - til Tystad frå nabogarden Apalset, der det var telthus. "Stabburet skulle etter segna ha vore felthus for Gloppe-kompaniet og stod vel då på Apallset der kompanisjefane budde" (Jf. avisartikkel i NFM arkiv)
Telthus er eit militært lagerhus for lokale avdelinger i mobiliseringshæren. Telthusa er knyttet til hærordninga av 1628 (ei ordning der fire gardar hadde ansvaret for å holde ein soldat med kost og utstyr). Kompania hadde ofte eige telthus på ekserserplassen eller ved kyrkja. Kyrkjetårn og -loft ble også nytta til oppbevaring av telt og annet ikkje-personlig utstyr. Men: Telthus er bygde i tre og har likskap med stabbur, men telthusa var i to høgder.
Ein anna tradisjon seier at det har vore kapell. Det finst to andre liknande bygningar frå området: eit kapell frå Breim og eit stabbur frå Innvik.
Før reformasjonen var det tre små kapell i Gloppen og Breim (i tillegg til sognekyrkjene). Dei to i Gloppen er nemde i Bjørgvin kalvskinn med oppgåve over det jordiske gods som låg til kvar av dei. Det i Breim er no på Asker museum. Det er nemd i ei bispejordbok frå 1400-talet, på Øvre Setre (Øvreset). Det er gjetta på at Øvresetkapellet vart sett opp for dei vegfarande over Utvikfjellet. Ein teori er at lensmannen i Breim, Kristoffer Sårheim måtte rive kapellet på Øvreset etter reformasjonen, og at materiale herifrå vart nytta til stabbur på Sårheim. Bygingen vart brukt som stabbur på Sårheim, som er nabogarden, men det er uvisst når det vart flytta. Bygningen vart selt til antikvitetsfirmaet "Kunst og annet", som solgte det videre til kunstnaren Otto Valstad som fikk det satt opp på Asker museum (No Museene i Akershus)
I prestegarden i Innvik (gnr./bnr. 125/74 Stryn), er der også eit stabbur med dekormåling. Bygningen var kalla "bispeloftet" avdi det tidlegare var bustad for biskopen når han gjesta prestegarden. Presten Finne som virka i Innvik 1708-1740 skal ha bygd loftet om til stabbur kring 1740. Tradisjonene fortel at tømmeret i bygningen kom frå den nedrevne tømmerkyrkja på Skåden, som vart oppført på 1300-talet. Meir truleg er tømmeret frå 1500-talet. Den innvendige dekoren er frå 1600-talet. Då Langvin fylkeslandbruksskule i 1962 kjøpte prestegarden blei stabburet flytta nær den nye prestebustaden (Fjordingen 21.01.1985).
Anne Kristin Moe, 2019
Oppføring - 1600 — 1650
(Iflg. munnleg tradisjon (iflg. avisartikkel har ein antatt dette fordi der var kompanisjefane budde))
Munnleg tradisjon fortel om både kapell, telthus og stabbur.
Add a comment or suggest edits
To publish a public comment on the object, select «Leave a comment». To send an inquiry directly to the museum, select «Send an inquiry».