I generasjon etter generasjon har husa til fem gardstun stått nede i "Gammelgarden", langs fjæra og elvekanten. Lågbygde tømmerhus med torvtak og loskjegg, godt fastplugga til sikre nov-steiner for å trosse stormer og uvær. Da, som det til vanlig er, måtte det ha føltes trygt å få legge til lands og komme innom lune tømmervegger med varme på grua.
Men ein trollværskveld om vinteren 1845 hendte det som ofte snur menneskeskjebner. Like nedenfor "Busanden" i sørstranda er ei nausttufta etter ein torskegarnsbåt som fire mann dreiv. Den 22. februar hadde mannskapet på fire unge menn som vanlegg løyst båten frå utlegget utmed "Hundhammeren" og dratt på fiske ut for Steinsøysundet på "Ongelberget", er det fortalt. Etter endt dag søkte de opp til Steinsøysundet, der det var handel og fiskemottak.
I mens blåste det opp nordvestrokk og snøbyger, mørket kom på og sikten vart dårlegere. Det vart heist segl, børen var god og godt vante som de var, skulle dette gått bra. Utafor Rokstadbukta ligger "Forsneset", "Fårsneset", "Faulsneset" eller no kalt "Fugelsneset". Der kan det være kronglet når sjørokket står frå nordvesten, men det finnes ei snarlei som blir brukt også i våre dager som båten kan fly rett igjennom. Det hendte også denne gongen, men omtrent forbi vart båten styrt litt for mykje mot land. I fjære sjø eller halvflødd er det da ein stor stein omtrent firkanta i fronten som blir stående i veien. Denne er frå farne tider blitt kalt "Stamnsmeden", og denne februarkvelden slo han til igjen. Ein av de som ikkje kom heim denne kvelden var; Peder Andersen 40 år, gift med oldemor Martha Justdt. i Ellingstua og han etterlot 5 barn under 9 år, derav eit i mors liv.
Å komme i ein situasjon med einsligheit for stell og ansvar for 5 små barn, onnearbeidet og stellet av buskapen, og sorg og fortvilelse som oldemor opplevde sammen med familiene i nabohusene satte nok merker lenge i livet.
Men oldemor måtte nok være heldig på arbeidsmessig måte, for foreldrene Elisabet 51 år og Just 58 år ser ut til å virke enno. Det aner meg at Knud som da var 20 år, broren til ein av de andre enkane, også stilte opp og assisterte.
I kirkeboken om ægteviede står det:
Knud Andersen Kulø 22 år 21/6 1847
Enke Martha Justdatter Rogstad 30 år
Min oldefar yrke var bygnings-snekring. Da han første gongen vart observert under tilflytninga til garden, vart han først sett austom "Slepningsholmen". Knut satt da på baktofta og hamla i båten. Snekkarkista var plassert i framskotten er det fortald. Høvelbenken er ikkje nevt, men sannsynligvis var den i båten også. Dette med å hamle båten framover, hang også med hos far og brørne hans, men også i min generasjon. I guttedagene kom det mange vink om at oldefar-knut frå Kuli var ein dyktig snekker.
Av bildene frå snekkerkista kan vi sjå fleire slags høvler både til utstaffering av kledninger, lage fjær og not og okshøvler og ein "rubank" på 60 cm som er rettelig fin. Den har innskårne bokstaver som vi ikkje kjenner navnet til, datert 1850. Kanskje høvelen er kjøpt på auksjon? Ellers kan det nevnes huggjern, vinkler, limtvinge, treklubbe osv. Men tidens tann og rust har tæret på høveltungene og alt er ikkje fulltallig lenger, men allsidigheten av verktøyet viser at innholdet var som ein minifabrikk til å løyse mange oppgaver. Høvelbenken brukes framleis. Det er mange tiår sida den kunne brukes som vanleg høvelbenk for tregjengene er slitte. Men den fungerer som arbeidsbenk med påmuntert skrustikke for saker og ting som må bearbeides.
Med Peder Andersen hadde oldemor 5 barn, med Knut Andersen 6 barn. Ho vart 83 år og han oldefar vart 67 år.
Skrevet av Albert Rokstad